Γράφει ο Παναγιώτης Αλιμήσης
Μιλώντας για αντιμετώπιση του τουρκικού επεκτατισμού στις μέρες μας, λογικά ο νους του καθενός επεξεργάζεται τρόπους που άπτονται τόσο της διπλωματίας όσο και της στρατιωτικής ισχύος. Ωστόσο, πέρα από τους σύγχρονους ισχύοντες κανόνες διεθνούς δικαίου, εναλλακτικά μπορούμε να καταδυθούμε πίσω στη μακρινή αρχαιότητα, για να αντλήσουμε ανάλογα παραδείγματα. Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση, είναι η Σπάρτη.
Πιο συγκεκριμένα, η αρχαία Σπάρτη, έχοντας τον ισχυρότερο χερσαίο στρατό στον μείζονα ελληνικό κόσμο, μπορούσε να ελέγχει άνετα τον ζωτικό της χώρο στη στεριά, διατηρώντας αμετάβλητη την όποια επιρροή της σε γειτονικές πόλεις - κράτη. Παρόλα αυτά, η σπαρτιατική ισχύς ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στη θάλασσα. Μόλις τον 4ο αιώνα π. Χ. μετά τους νικηφόρους ελληνοπερσικούς πολέμους, οι Σπαρτιάτες, κατάλαβαν, πως για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την Αθηναϊκή ηγεμονία, δεν έφτανε να έχουν μόνο αποτελεσματικό πεζικό. Η «γαλάζια πατρίδα» των Αθηναίων, περιόριζε τη Σπάρτη στην Πελοπόννησο, αποτρέποντάς την απ’ το να ασκεί πολιτική στη θάλασσα και να δημιουργεί στρατηγικούς διαύλους.
Όλα όμως άλλαξαν, όταν ναυπηγήθηκαν σύγχρονα για την εποχή πολεμικά πλοία. Η αποκορύφωση αυτής της επένδυσης, ήρθε κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η Σπάρτη, παρά τις αρχικές απανωτές αποτυχίες του συμμαχικού της στόλου - του οποίου ηγείτο - έναντι του αθηναϊκού, ουδέποτε εγκατέλειψε την προσπάθεια. Εντέλει, κατόρθωσε να δημιουργήσει σταδιακά ισχυρό στόλο, αντάξιο της Αθήνας, και να την νικήσει στους Αιγός Ποταμούς το 404 π.Χ. βάζοντας έτσι οριστικό τέλος σε έναν εθνοκτόνο τριακονταετή εμφύλιο πόλεμο. Τι έκανε η Σπάρτη στην ουσία; Απλά, συνέδεσε την αξία της θάλασσας με την επιβίωσή της!
Ερχόμενοι στις μέρες μας, μπορούμε να διακρίνουμε μερικές χαρακτηριστικές ομοιότητες του 4ου αιώνα π. Χ. με το υφιστάμενο ελληνοτουρκικό σύστημα αναφοράς. Η Τουρκία του Ερντογάν, φρόντισε να δώσει βάρος στη ναυτική ισχύ, με σκοπό αφενός να υποσκελίσει την μέχρι πρότινος ελληνική ποιοτική και αριθμητική (σε μερικούς τομείς) υπεροπλία, αφετέρου, να παγιώσει την παρουσία της σε ελληνικά νερά, τα οποία ονομάζει αυθαίρετα «γαλάζια πατρίδα».
Το πολεμικό μας ναυτικό, έμεινε πίσω τεχνολογικά τα τελευταία χρόνια, την ίδια ώρα που οι γείτονες ναυπηγούσαν… κατά ριπάς νέες μονάδες! Το αποτέλεσμα αυτής της δυσμενούς για την ελληνική διπλωματία εξέλιξης, αντανακλάται στην αυξημένη τουρκική προκλητικότητα, η οποία ήδη από την κρίση των Ιμίων το 1996, δημιουργεί «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αναπαράγοντας συνεχώς αστήριχτα νομικά και ανιστόρητα επιχειρήματα.
Συνεπώς, η Ελλάδα καλείται να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην αεροναυτική της ισχύ, καθώς είναι δυο κλάδοι των ενόπλων δυνάμεων που «αδικήθηκαν» περισσότερο από την οικονομική κρίση. Η ανάγκη συνειδητοποίησης πως η θάλασσα καθίσταται ζωτική για τα συμφέροντα και την υπόσταση της χώρας ως αυτόνομο γεωπολιτικό υποκείμενο, είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Άλλωστε, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε πει πολύ σοφά: «Αν χάσουμε το Αιγαίο, χάσαμε την Ελλάδα».
Τα παραδείγματα από την παγκόσμια ιστορία είναι σαφώς περισσότερα. Εμείς όμως, ας το κάνουμε όπως οι αρχαίοι Σπαρτιάτες!
